Ilmu Kami
Credits Full Template by Zahra Full Edit By Mayar And Zebina Re-Edited by Fatqah. Allright Reserved ●●● |
BAB 1 : SEJARAH AWAL NEGARA
Sejarah awal negara ini telahpun bermula sejak beribu-ribu tahun dahulu. Penemuan-penemuan arkeologi membuktikan beberapa kawasan di Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak telah didiami manusia sejak zaman prasejarah lagi. Di Malaysia, kewujudan zaman Paleolitik dikenal pasti telah berlaku lebih kurang 35 ribu tahun dahulu. Antara petempatan awal manusia adalah di Kota Tampan, Perak, Gua Niah di Sarawak dan Tingkayu di Sabah. Perkembangan masyarakat dari zaman Paleolitik ke zaman Mesolitik, zaman Logam hinggalah zaman proto sejarah memperlihatkan pembangunan tamadun yang pesat di tanah air sejak Sebelum Masihi hinggalah abad sepuluh yang pertama. Perkembangan ini terus berlaku pada abad-abad seterusnya yang menyaksikan perkembangan kebudayaan berasaskan kepercayaan dengan kemasukan pengaruh Buddha, Hindu dan kemudiannya Islam.
LATAR BELAKANG SEJARAH AWAL NEGARA
Sejarah melayu telah bermula sebelum era Kesultanan Melayu. Pengkajian arkeologi dan sumber sejarah secara bertulis(dari china,india,yunani,arab dan parsi)telah membuktikan munculnya beberapa buah kerajaan awal di Gugusan Kepulauan Melayu.Terdapat juga penemuan artifak oleh pengkaji arkeologi yang menunjukkan sejarah masyarakat Malaysia seperti di Lembah Bujang (Kedah),Gua Kurong Batang(Perlis),Jenderam Hilir(Selangor)dan Santubong(Sarawak). Di dalam kajian sejarah terdahulu, Melaka diasaskan pada awal abad ke-15. Pada tahun 1391, kerajaan Srivijaya telah diserang oleh kerajaan Majapahit (sebuah kerajaan pedalaman di Jawa). Hal ini menyebabkan putera raja Palembang yang bernama Parameswara dan para pengikutnya mengundurkan diri hingga ke Temasik (Singapura). Pada waktu itu, Singapura telah pun mempunyai politik tersendiri yang bernaung di bawah kerajaan Ayudhya, Siam. Pemerintah atau penguasa tempatannya bernama Sang Aji Singapura, iaitu menantu kepada Raja Siam sendiri.
Setelah menewaskan penguasa pulau
tersebut Parameswara telah bertakhta di Singapura. Namun pada tahun 1398,
Ayudhya telah membuat serangan balas ke atas Singapura. Kemudian, Parameswara
dan pengikutnya mengundurkan diri ke Semenanjung Tanah Melayu. Pada mulanya
baginda bertapak di Muar, seterusnya di Sening Hujung, Bertam dan akhirnya di
Melaka sekitar tahun 1400.
Namun begitu, di dalam kajian yang mutakhir
terdapat sarjana yang mengemukakan bahawa Kerajaan Melaka itu diasaskan pada
tahun 1262. Tarikh baru ini ekoran kajian mendalam terhadap naskhah Melayu
agung, iaitu Salalatus Salatin (edisi Raffles, MS18). Walau bagaimanapun,
ketika Parameswara sampai di Melaka disitu telah pun wujud sebuah perkampungan
nelayan. Parameswara menamakan kawasan tersebut Melaka, iaitu bersempena dengan
nama sebatang pohon yang bernama 'Melaka'.
Terdapat juga beberapa pandangan lain
yang mengatakan bahawa nama Melaka berasal dari istilah Arab, iaitu Malaqat
yang bermaksud ‘tempat perlindungan’ sebagai simbolik kepada tapak perlindunga
Parameswara dan para pengikutnya.Bermula daripada baginda hingga kepada
waris-warisnya, Melaka berkembang dan kemudiannya menjadi pusat perdagangan
yang termasyur di dunia terutama pada abad ke-15.
PEMERINTAHAN
Melalui pemahaman terhadap bentuk pemerintahan awal di Melaka, kita dapat menggambarkan sistem pemerintahan pada hari ini yang masih diamalkan dalam sistem beraja negara.
Sistem
pemerintahan di Melaka ini disebut ‘raja mutlak’ yang bermaksud kedudukan dan
hak raja tidak boleh dipersoal dan diganggu gugat.
Sultan
mempunyai perkenan melantik para pembesar yang berfungsi sebagai pentadbir,
pelaksana undang-undang dan peraturan, menghakimi perbicaraan, mengawal
keselamatan, mentadbir hal ehwal pelabuhan, merancang hubungan antarabangsa
serta melaksanakan protocol dan adat istiadat istana.
Raja
dibantu oleh sebuah organisasi yang tersusun dengan hierarki dan fungsi
masing-masing.
Sistem
ini dipanggil ‘Sistem Pembesar Empat Lipatan’.Sistem pentadbiran kerajaan
Melaka amat berkait rapat dengan peranan yang dimainkan oleh empat orang
pembesar utama, iaitu Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung dan Laksamana.
Selain
empat orang menteri utama ini, wujud golongan pentadbir lain yang tidak kurang
pentingnya seperti syahbandar sebagai pegawai pelabuhan, hulubalang besar
sebagai panglima perang, ulama, mandulika, tentera, mantri, Seri Bija Diraja,
bentara, chetria, orang kaya dan bangsawan yang lain mewakili pembesar 8, 16
dan 32.
Corak
pentadbiran sebigini membentuk ‘Sistem Kebangsawanan’ di Melaka. Selain kerabat
diraja, sistem ini melahirkan dua golongan masyarakat iaitu golongan pemerintah
dan golongan diperintah.
Secara
keseluruhannya, sistem pentadbiran kerajaan Melaka adalah berdasarkan wilayah.
Wilayah pemerintahan empayar Melaka terbahagi kepada empat kategori utama,
iaitu:
Kota
Melaka ditadbir di bawah pusat pentadbiran utama.
Wilayah-wilayah
pegangan pula merujuk kepada kawasan yang dipertanggungjawabkan kepada para
pembesar tertentu untuk mentadbirnya sekali gus memperoleh nafkah dari
wilayah-wilayah tersebut.
Pentadbiran
di wilayah-wilayah kecil pula dipertanggungjawankan kepada penghulu-penghulu
yang dilantik. Mereka ini digelar ‘Mandulika’. Wilayah-wilayah yang dimaksudkan
ialah Klang, Jeram, Selangor dan lain-lain.
Sementara
itu, jajahan-jajahan takluk Melaka pula meliputi kerajaan-kerajaan di Tanah
Melayu sendiri seperti Selangor, Kedah, Perak, Pahang, Kelantan dan lain-lain.
Selain itu, jajahan meliputi juga Inderagiri, Bengkalis, Rokan, Rupat, Bentan,
Lingga dan lain-lain di Sumatera dan Kepulauan Riau Lingga.
Wilayah-wilayah
ini diberi autonami untuk mengekalkan pentadbiran tempatan tetapi dengan
pengawasan daripada kerajaan Melaka.
Wilayah-wilayah
jajahan ini juga perlu membayar sejumlah cukai yang ditentukan. Melaka
menggunakan Hukum Kanun Melaka dan Undang-undang Laut Melaka yang digubal
berlandaskan undang-undang Islam dalam pemerintahan negeri.
Penguatkuasaan
undang-undang tersebut berjaya menjadikan Melaka sebagai sebuah negara
berdaulat, aman dan harmoni.
Kerajaan
Melayu Melaka menjadi terkenal di seluruh dunia sebagai sebuah empayar yang
luas dan kukuh dari segi pemerintahan, ketenteraan, kawalan jajahan dan
undang-undang.
Empayar
Melaka dikatakan meliputi hampir keseluruhan Semenanjung Tanah Melayu, sebahagian
timur Sumatera dan Kepulauan Riau Lingga.
Melaka
pernah menjadi pusat perdangan dunia.
Selain
itu, kegiatan perdagangan yang pesat turut menggalakan penyebaran agama Islam
di Melaka dan akhirnya Melaka menjadi pusat penyebaran agama Islam.
Justeru, Melaka menjadi tumpuan
pendakwah-pendakwah kerana Islam diisytiharkan sebagai agama rasmi dan dianuti
oleh sultan serta rakyatnya.
Melaka
juga berkembang menjadi pusat penyebaran ilmu pengetahuan kerana mendapat
galakan daripada pihak Istana Melaka berperanan sebagai pusat pengembangan
bahasa, perundangan, kebudayaan dan kesusasteraan.
Zaman Kesultanan Melayu Melaka runtuh semasa
pemerintahan Sultan Mahmud Shah setelah Melaka diserang oleh Portugis pada
tahun 1511.Alfanso dan Albuquerque yang mengetuai tentera Portugis telah
berjaya menawan Melaka pada 25 Ogos 1511.Sultan Mahmud Syah terpaksa melarikan
diri ke Muar,Pahang dan akhirnya ke Bintan.Kekalahan Melaka adalah disebabkan
dua faktor,iaitu faktor dalaman dan faktor luaran.
Kerajaan Johor,Perak dan Pahang merupakan kerajaan yang mempunyai susur-galur perwarisan kerabat diraja Melaka. Kerajaan-kerajaan tersebut juga mewarisi sistem pemerintahan Kesultana Melayu Melaka seperti Sistem Pembesar Empat Lipatan dan sistem perundangan yang diubah suai daripada Hukum Kanun Melaka.Institusi kesultanan,adat istiadat Melayu,agama Islam dan bahasa Melayu yang diamalkan pada zaman Kesultanan Melayu Melaka diteruskan oleh negeri-negeri tersebut.
JOHOR
Selepas Melaka diserang
Portugis pada tahun 1511,Sultan Mahmud Syah dan anaknya,Sultan Ahmad Shah
bersama-sama pengikut mereka telah melarikan diri ke Ujong Tanah kini dikenali
sebagai Johor.
Mereka membuat perancangan
untuk menawan semula Melaka tetapi perancangan tersebut telah diketahui oleh
Portugis.Kemudian,mereka berundur ke Pahang dan akhirnya berhijrah Bentan. Setelah
kemangkatan Sultan Ahmad Syah,Sultan Mahmud Syah melantik puteranya sebagai
pengganti baginda dan digelar Raja Muda.
Selepas Raja Ali(putera Sultan
Mahmud bersama Raja Fatimah) dilahirkan,Raja Ali telah dibatalkan oleh Sultan
Mahmud Syah sebagai sebagai “Sultan Muda” atas permintaan Raja Fatimah. Kedudukan
Raja Muzaffar telah dirampas.Sultan Muzaffar yang disingkirkan membawa diri ke
Perak dan ditabalkan sebagai Sultan Perak dengan Sultan Muzaffar syah. Sultan
Mahmud Syah bersemayam di Bentan hampir 13 tahun dan kemudiannya berundur ke
Kampar,Sumatera Indonesia apabila Bentan diserang oleh Portugis pada tahun
1526.
Baginda menerajui pemerintahan
Kampar dan mangkat di sana pada tahun 1528. Raja Ali pula ditabalkan sebagai
sebagai pengganti Sultan Mahmud Syah dengan gelaran Sultan Alauddin Riayat
Syah.Kemudian baginda berpindah ke Pahang dan mengahwini puteri Pahang,iaitu
Puteri Kesuma Dewi. Baginda berpindah ke Johor dan membuka penempatan tetep di
Hujung Tanah.
Dengan itu,Sultan Alauddin
Riayat Syah disebut sebagai Sultan Johor yang pertama. Waris Kesultanan Melayu
Melaka di Johor telah beberapa kali mengatur serangan untuk menawan semula
Melaka tapi gagal.Serangan terbesar gabungan tentera Johor,Perak,Pahang dan
Japara(Jawa) juga gagal meruntuhkan kubu Portugis. Pada tahun 1641,Johor telah
berjaya membebaskan Melaka daripada jajahan Portugis dengan bantuan Belanda
disebabkan tipu daya Belanda.
Perubahan daripada perwarisan
Kesultanan Melayu Melaka kepada keluarga Bendahara berlaku pada tahun
1699,iaitu apabila Sultan Mahmud Syah II(1685-1699)dibunuh oleh Laksamana Megat
Sri Rama. Kemudian,tampuk pemerintahan diambil alih oleh Bendahara Tun Abdul
Jalil sebagai Sultan Abdul Jalil Riayat Syah IV dan membuka penempatan baharu
di Panchur.
PERAK
Raja
Muzaffar (putera Sultan Mahmud Syah bersama puteri Kelantan,Puteri Onang
Kening)membawa diri ke Perak setelah disingkirkan daripada menjadi Sultan Johor
oleh Raja Ali. Baginda ditabalkan menjadi Sultan Perak yang pertama dengan
gelaran Sultan Muzaffar Syah I pada tahun 1528. Ada juga pandangan yang
menyatakan bahawa Sultan Muzaffar mejadi Sultan Perak yang pertama selepas Tun
Saban,Pembesar Negeri Perak dan Nahkoda Kassim menghadap Sultan Mahmud Syah di
Kampar untuk meminta kebenaran baginda supaya Sultan Muzaffar menjadi pemimpin
di Perak.
Pembesar
Perak berpendapat bahawa pemimpin daripada waris Kesultanan Melayu Melaka mampu
memajukan negeri Perak kerana kebesaran, kewibawaan dan struktur pemerintahan
Kesultanan Melayu Melaka yang berpengaruh di Tanah Melayu.Sultan Muzaffar
menjadikan Tanah Abang sebagai pusat pemerintahan. Tanah Abang terletak 80
kilometer dari muara Sungai Perak.Adat istiadat Melaka dan buday Melayu dihidupkan
semula di Tanah Abang.
Perak mewarisi
sistem pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka.Namun,sistem pewarisan takhta
kerajaan Perak berbeza sedikit dengan sistem Kesultanan Melayu Melaka. Sistem
pewarisan takhta Perak menggunakan sistem giliran dan bukan secara turun
temurun.Sistem giliran ini membolehkan tiga keluarga,iaitu keluarga Y.A.M Raja
Bendahara Alang Iskandar Shah,Paduka Seri Sultan Yusuf Sharifuddin Muzaffar
shah Ghafirullah dan Paduka Seri Sultan Abdullah Muhammad Shah II berkongsi hak
untuk menaiki takhta kerajaan.
Apabila
Sultan mangkat,Raja Muda akan dilantik menjadi sultan yang baharu. Putera
sultan tidak dilantik secara automatik bagi menggantikan sultan yang
mangkat,sebaliknya mesti memegang beberapa jawatan Raja Bergelar sebelum
menjadi sultan.Namun,pembesar negeri Perak memounyai kuasa untuk menentukan
calon sultan tanpa mengikut giliran yang ditetapkan.
PAHANG
Pemerintah negeri Pahang
mempunyai perkaitan dengan Kesultanan Melayu Melaka.Mardiana Nordin (2014) bahawa dalam buku sulalatus salatin ada
diceritakan bahawa Sultan Mansur Syah menghantar anaknya,iaitu Raja Muhammad ke
Pahang sebagai hukuman kerana telah membunuh Tun Besar iaitu anak kepada Tun
Perak yang merupakan Bendahara Melaka. Pembunuhan ini terjadi apabila bola
sepak raga yang disepak oleh Tun Besar telah terkena dastar Raja Muhammad yang
pada ketika itu sedang menaiki kuda berhampiran dengan kawasan Tun Besar
bermain.Di Pahang,Raja Muhammad Shah pada tahun 1470.
Pada tahun 1614,Sultan Abdul
Ghafur dan Raja Muda Abdullah telah dibunuh Sultan Ahmad dilantik sebagai
Sultan Pahang.Apabila Acheh menyerang Pahang pada tahun 1617,Sultan Ahmad dan
keluarganya di bawa ke Acheh sekaligus menamatkan pemerintahan zuriat Sultan Melaka
secara langsung di Pahang. Pelantikan Raja Bujang sebagai pemerintah Pahang
pada tahun 1615 menandakan bermulanya pemerintahan bagi keturunan Melak-Johor.
Raja Bujang ialah putera Sultan Alauddin (Johor).
Negeri Pahang dan Johor telah
disatukan apabila Raja Bujang ditabalkan sebagai Sultan Johor pada tahun 1637
dan meneruskan pemerintahan Kesultanan Johor-Riau.Kesultanan Johor-Riau yang
meliputi Singapura,Pahang,Riau dan Lingga juga merupakan warisan daripada
Kesultanan Melayu Melaka.Kemangkatan Sultan Mahmud Syah II menamatkan pemerintahan
oleh waris Kesultanan Melayu Melaka di Johor dan Pahang. Seterusnya,tampuk
pemerintahan negeri Pahang diambil alih oleh keluarga Bendahara dimulai dengan
Bendahar Tun Abdul Jalil Riayat Syah IV.Daripada keturunan Tun Abdul Majid
inilah,Kesultanan Pahang yang baharu telah diasaskan.
KERAJAAN MELAYU BAHARU
TERENGGANU
Terengganu merupakan salah
satu negeri taklukan Kesultanan Melayu Melaka. Kemudian, Terengganu disebut
sebagai negeri di bawah pemerintahan Bendahara Johor sejak abad ke-18. Pengasas
kesultanan bermula apabila Tun Zainal Abidin(anak kepada Tun Abdul Majid,
Sultan Pahang dari keturunan Bendahara) ditabalkan sebagai Sultan Terengganu
yang pertama sekitar tahun 1708-1720.
Sultan Zainal Abidin mangkat
pada 7 Mac 1733 dan meninggalkan enam orang putera. Putera almarhum bersetuju
menyerahkan takhta pemerintahan Terengganu kepada putera bongsu, iaitu Engku
Tuan Mansur akan menjadi raja yang besar apabila dewasa kelak. Sementara itu,
tampuk pemerintahan kerajaan Terengganu dipegang oleh kakanda sulungnya, iaitu
Engku Tuan Wangsa dan Bendahara Tun Hussein. Baginda ditabalkan secara rasmi
sebagai Sultan Terengganu pada 26 Februari 1741 oleh Sultan Sulaiman Badrul
Alam Shah, sultan Empayar Johor-Riau-Lingga yang merupakan sepupu baginda.
KELANTAN
Kelantan merupakan negeri
taklukan Kesultanan Melayu Melaka. Apabila Melaka jatuh ke tangan Portugis pada
tahun 1511, Kelantan dibahagikan kepada beberapa kawasan yang diperintah oleh
ketua-ketua kecil. Ketua-ketua kecil tersebut mendapatkan naungan Persekutuan
Pattani Besar apabila diancam oleh Siam pada tahun 1603. Kemudian, Kelantan
dibahagikan kepada empat wilayah oleh kerajaan pusat Pattani, iaitu Kelantan
Timur, Kelantan Barat, Legeh dan Ulu Kelantan.
Sejarah merekodkan bahawa
terdapat pertikaian Antara Long Sulaiman (pemerintah Kelantan Timur) dengan
Long Deraman (pemerintah Legeh) pada tahun 1756, apabila Long Deraman ingin
merampas takhta dan menyebabkan kematian Long Sulaiman. Long Yunos, anak kepada
Long Sulaiman menyelamatkan diri ke Terengganu dan mendapatkan perlindungan
daripada sahbatnya di Terengganu, iaitu Ku Tana Wangsa (anak Tun Zainal Abidin,
Sultan Terengganu Pertama).
Long Yunos dengan bantuan
Terengganu telah menyerang dan mengalahkan Kelantan. Setelah itu, Long Yunos
dilantik sebagai pemerintah Kelantan. Namun, pada akhir pemerintahan Long
Yunos, berlaku pertikaian antara beliau dengan Sultan Mansur (Terengganu).
Selepas kemangkatan Long Yunos, Terengganu menyerang Kelantan pada tahun 1975
tetapi gagal. Pada tahun 1800, Terengganu mendapatkan bantuan Pattani untuk
membuat serangan kedua. Negeri Kelantan dikalahkan oleh serangan dari dua
penjuru oleh Terengganu.
Pada tahun 1801, Long Muhammad
(putera Long Yunos) melancarkan serangan kepada Terengganu. Beliau
mengisytiharkan dirinya sebagai Sultan Kelantan yang pertama. Baginda berjaya
membebaskan Kelantan dari pengaruh Terengganu pada tahun 1812 serta membuat
hubungan diplomatik dengan Siam demi menjaga kedaulatannya dan mengelak
daripada ancaman luar. Seterusnya, Kelantan diserahkan kepada British melalui
Perjanjian Inggeris-Siam atau dikenali sebagai Perjanjian Bangkok pada tahun
1909 dan menjadikan Kelantan sebagai salah satu daripada Negeri-negeri Melayu
Tidak Bersekutu.
SELANGOR
Selangor merupakan negeri taklukan Melaka pada abad ke-15. Apabila
Melaka dijajah oleh Portugis, Kesultanan Melaka berpindah ke Johor. Ini
menjadikan Selangor berada di bawah taklukan Johor dan kekal sehingga abad
ke-18.Pada bulan Mei 1745, Daeng Chelak merupakan salah seorang daripada opu
(gelaran bangsawan Bugis) lima bersaudara yang berpengaruh di Johor telah
mangkat. Beliau meninggalkan dua orang putera, iaitu Raja Haji dan Raja Lumu.
Raja Haji telah menjadi Yam Tuan Muda Johor. Raja Lumu merancang untuk
menjadi Sultan Selangor, iaitu seorang pemerintah yang berdaulat serta
mengelakkan Selangor daripada dikawal oleh Johor secara berterusan.Pada tahun
1766, Raja Lumu ditabalkan menjadi Sultan Selangor dengan gelaran Sultan
Salahuddin Shah dan mendapat pengiktarafan daripada Sultan Mahmud, Sultan Perak.
Pelantikan Raja Lumu yang bergelar Sultan Salahuddin Shah merupakan permulaan
kepada kesultanan baharu di Selangor yang kekal hingga ke hari ini.
Sultan Ibrahim Shah yang menggantikan Sultan Salahuddin Shah pada tahun
1782 telah berjaya memajukan Selangor. Kejayaan Selangor menjadi pengeluar
bijih timah menarik minat Belanda dan menyebabkan Selangor diserang oleh
Belanda.
NEREGI SEMBILAN
Negeri Sembilan memperakui
ketuanan Melaka dan Johor. Selepas Melaka jatuh ke tangan Portugis, bermulalah
kesultanan Bugis di Selangor dan pengaruh Bugis di Johor. Pada akhir kurun
ke-17, pembesar-pembesar Negeri Sembilan (penghulu) menjemput anak raja dari
Minangkabau sebagai Yamtuan Besar berusaha dan bersiap sedia untuk menghadapi
serangan Bugis.
Pada tahun 1773, Raja Melewar,
iaitu putera kepada Sultan Abdul Jalil telah dititahkan oleh ayahandanya dating
ke Negeri Sembilan dari Pagar Ruyung, Minangkabau menjadi Yang Dipertuan Besar
Negeri Sembilan yang pertama dan
memulakan institusi beraja di sana. Apabila berlaku kemangkatan Yang Dipertuan Besar, pemegang-pemegang adat
akan menjemput seorang putera dari Pagar Ruyung untuk menjadi pemerintahan. Ia
berlaku pada tiga pemerintahan, iaitu pemerintahan Raja Melewar (1773-1795),
Yam Tuan Hitam (1795-1808) dan Yamtuan Lenggang (1808-1824).
Pemerintahan oleh Yamtuan
Radin Ibni Raja Lenggang merupakan permulaan era pemerintahan oleh warisan
takhta dari anak raja tempatan. Pewaris takhta pemerintahan Negeri Sembilan
yang seterusnya adalah daripada jurai keturunan Raja Radin Ibni Raja Lenggang
seperti yang termaktub dalam Fasal 7(3), Undang-undang Tubuh Kerajaan Negeri
Sembilan 1959.
Negeri Sembilan mengamalkan
adat perpatih. Adat perpatih merupakan adat yang berasal dari Minangkabau,
Sumatera Indonesia. Gelaran Yang Dipertuan Besar yang digunakan merujuk Yang
Dipertuan atau Yamtuan. Adat perpatih mengandungi peraturan yang lengkap bagi
kehidupan individu dan masyarakat secara keseluruhan. Adat ini mengandungi
susunan pentadbiran dan pembahagian kuasa politik, pembahagian harta, aturan
perkahwinan dan kekeluargaan serta hal ehwal kemasyarakatan.
Tanah Melayu terletak di Asia Tenggara. Para sejarawan mempunyai pandangan yang berbeza-beza berkaitan tarikh sebenar kedatangan Islam ke Asia Tenggara. Agama Islam dipercayai datang ke Asia Tenggara pada abad ke-7 Masihi, iaitu sejak zaman Rasulullah SAW melalui peranan pedagang Islam yang berdagang di Tanah Melayu. Menurut Abdullah Ishak (1990), agama islam terus berkembang di Nusantara pada zaman Khulafa’ al-Rasyidin, Kerajaan Bani Umaiyah, Kerajaan Bani Abbasiyah dan kerajaan Islam yang seterusnya.
2 FAKTOR ISLAM TERSEBAR DI ASIA TENGGARA
ZAMAN PENJAJAHAN
Penjajahan merujuk kepada penguasaan dan kawalan kuasa asing terhadap sebuah wilayah dan penduduknya atas kepentingan politik, ekonomi dan social. Tanah Melayu telah dijajah selama 446 tahun bermula dari tahun 1511 hingga 1957 oleh empat buah Negara seperti Portugis, Belanda, British dan British.
PORTUGIS
Portugis datang ke Tanah Melayu untuk menguasai perdagangan rempah yang di monopoli oleh pedagang Islam. Selain itu, Portugis juga ingin mengukuhkan dan meluaskan pengaruhnya di Timur serta menyebarkan dan mengembangkan ajaran Kristian. Portugis tertarik dengan Melaka kerana lokasi dan kedudukannya yang strategik, iaitu di tengah-tengah laluan antara India dan China.
Sistem Pentadbiran Perdagangan
Portugis di Melaka:
BELANDA Pihak Belanda telah menubuhkan Syarikat Hindi Timur Belanda (SHTB) atau Vereenigde Oost-Indiasche Compagnie (VOC0) pada 20 Mac 1602. Pusat pentadbiran utama Belanda adalah di Betawi (Jakarta), iaitu di Pulau Jawa. Belanda telahmenyerang Melaka beberapa kali untuk mengatasi kuasa Portugis dan berusaha untuk menghancurkan pelabuhan Melaka bagi menarik pedagang asing ke Betawi serta menguasai perdagangan rempah di Kepulauan Melayu. Belanda juga cuba untuk menguasai perdagangan kain di India dan bijih timah di negeri-negeri Melayu.
Pada
pertengahan 1640, Belanda bersatu dengan Kerajaan Melayu Johor untuk menyerang
Portugis dan menyerang Melaka. Selepas berperang selama enam bulan, akhirnya
Portugis menyerah kalah pada Januari 1641. Namun, Belanda menggunakan tipu daya
mereka untuk menjadi kuasa penjajah baharu di Melaka selepas Portugis.
Penjajahan Belanda di Tanah Melayu berakhir dengan Perjanjian Inggeris-Belanda (Perjanjian London) pada 17 Mac 1824. Perjanjian Inggeris-Belanda telah ditandatangani untuk menamatkan persaingan antara Belanda dan British di Kepulauan Melayu. Kesan peninggalan Belanda di Tanah Melayu antaranya ialah pembinaan monumen seperti bangunan Stadthuys di Melaka dan Kota Belanda (Dutch Port) di Pulau Pangkor. Pada tahun 1600, British membuat persiapan untuk berdagang di Timur dengan menubuhkan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI). British ingin mencari pelabuhan baharu sebagai pengkalan laut untuk kapal-kapal British yang berlayar di timur Teluk Benggala. British mula datang ke Kepulauan Melayu pada awal abad ke-17. Kedatangan British ke Tanah Melayu adalah untuk menguasai kekayaan ekonomi Tanah Melayu. Penjajahan British di Tanah Melayu bermula apabila Sultan Kedah, Sultan Muhammad Jiwa menghantar surat kepada Gabenor British di Madras, India untuk mendapatkan bantuan tentera British daripada ancaman Bugis pada tahun 1771. Namun, permohonan tersebut ditolak oleh British. Sultan Muhammad Jiwa menghantar seoramg utusan ke Acheh bagi menemui pegawai SHTI, iaitu Francis Light untuk menubuhkan pusat perdagangan di Kuala Kedah, sekiranya British bersetuju memberikan bantuan dan perlindungan kepada Kedah. Francis Light telah menduduki Pulau Pinang secara rasmi pada 11 Ogos 1786 setelah memberikan jaminan kosong kepada Sultan Abdullah kerana ketidaksediaan mereka memberikan pelrindungan kepada Kedah.
Perjanjian Inggeris-Belanda
telah dibuat pada 17 Mac 1824 atas tujuan menamatkan persaingan antara Belanda
dan British di Kepulauan Melayu. Perjanjian ini memberikan peluang yang besar
kepada British untuk campur tangan di negeri-negeri Melayu.
SISTEM
RESIDEN
Sistem Residen telah diperkenalkan di Tanah Melayu
semasa Perjanjian Pangkor iaitu pada 20 Januari 1874. Perjanjian Pangkor
merupakan permulaan campur tangan British dalam urusan pentadbiran di
negeri-negeri Melayu. Jawatan residen ialah satu stratergi British untuk
menjaga kepentingan mereka dari sudut ekonomi di Tanah Melayu. Usaha ini adalah
untuk memastikan bahawa usaha memonopoli hasil dagangan utama di negeri-negeri
Melayu seperti bijih timah dapat berjalan dengan lancar.
JEPUN
Jepun menyerang Tanah Melayu melalui jalan laut dan mendarat di pantai Padang Pak Amat, Kota Bharu pada 8 Disember 1941. Tentera Jepun yang bergerak menawan lapangan terbang Kota Bharu. Tentera Jepun yang mendarat di Kota Bharu berpecah ke dua bahagian. Sebahagian tentera bergerak kea rah Pantai Timur ke Kuantan dan sebahagian lagi ke arah Selatan mrunuju ke Sungai Perak. Pada sama yang sama, Jepun menyerang Singapura, Hong Kong, dan Pearl Harbor di Amerika Syarikat melalui udara. Dan juga mendarat di Pattani dan Singgora di Thailand dan bergerak ke bahagian Barat Tanah Melayu melalui jalan darat. Pihak jepun berjaya menawan Lapangan Terbang Sungai Petani dan Alor Star pada 9 Disember 1941.
Tanah Melayu dibom oleh
Tentera Jepun pada 10 Disember 1941. Pada 11 Disember 1941 , Jepun mengebom
Pulau Pinang seterusnya menguasai Jitra dan Alor Star pada 12 Disember 1941.
Pada pertengahan Febuari 1942, Jepun telah berjaya menguasai seluruh Tanah
Melayu termasuk Singapura.
Di sarawak, Jepun menawan Miri
pada 16 Disember 1941 dan Kuching pada 24 Disember1941. Dan mula menawan
beberapa Bandar utama di Sabah seperti Labuan, Beaufort, Jeselton, dan Sandakan
pada Januari 1942. Semua negeri sabah dikuasai awal Mei 1942.
FAKTOR KEJAYAAN JEPUN
ditulis
oleh : fatin atiqah
|