Ilmu Kami
Credits Full Template by Zahra Full Edit By Mayar And Zebina Re-Edited by Fatqah. Allright Reserved ●●● |
BAB 2 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN NEGARA
Struktur pentadbiran sebuah kerajaan
melayu dapat dilihat dengan jelas pada zaman pemerintahan kesultanan melayu
Melaka.
Tun Sri Lanang dalam karya agungnya
sulalatus salatin menggambarkan tentang tiga unsur iaitu Raja, Sultan,
Para Pembesar dan rakyat.
Setelah kedatangan British pada abad ke
19 berlaku perubahan dalam hal cara berpolitik, sistem pemerintahan dan
pentadbiran Negara.
Sehinggalah tanah melayu mencapai
kemerdekaan baru muncul pentadbiran baharu iaitu sistem pengasingan kuasa.
Mealui sistem ini, badan yang menggubal
undang-undang bertindak menjalankan urusan menggubal undang-undang sahaja dan
tidak terlibat dalam bidang kehakiman dan juga kuasa badan pentadbiran.
KOMPONEN UTAMA SISTEM KERAJAAN MALAYSIA
KONSEP PENGASINGAN KUASA.
Pentadbiran
Menguatkuasakan dan
melaksanakan undang-undang serta dasar-dasar negara
Perundangan
Menggubal
undang-undang
Kehakiman
Mengadili serta
menegakkan undang-undang
Merupakan
badan rasmi paling tinggi kedudukan dan statusnya. Majlis ini dianggotai
oleh 9 orang Sultan dan 4 orang Gabenor atau Di-Pertua Negeri. Majlis ini dipimpin
oleh Yang Di-Pertuan Agong.
TUGAS UTAMA MAJLIS RAJA-RAJA
Memilih
YDPA dan Timbalan YDPA.
Memberi
persutujuan atau enggan memberi persutujuan kepaad mana-mana
undang-undang atau member nasihat tentang pelantikan yang memerlukan
persetujuan majlis raja-raja.
Memikirkan
tentang polisi Negara dan apa jua perkara yang difikirkan patut untuk
pembangunan Negara.
Bertindak
memelihara hak istimewa orang melayu.
Dalam
proses pemilihan atau pemecatan Yang Di-pertuan Agong dan Timbalan Yang
Di-pertuan Agong, hanya raja-raja berhak mengundi. Yang Di-pertuan Agong akan
diiringi oleh Perdana Menteri manakala Raja-raja dan Yang Dipertua Negeri
akandiiringi pula oleh Menteri Besar dan Ketua Menteri masins-masing, semasa
Majlis Raja-raja membincangkan perkara yang berkaitan dengan dasar negara.
YANG DI-PERTUAN AGONG (YDPA)
Merupakan
ketua Negara dan secara tidak langsung bertindak sebagai ketua kepada 3
komponen dalam sistem berkerajaan Negara .
YDPA
dialntik lima tahun sekali dalam kalangan Sembilan orang raja-raja Melayu.
TUGAS YDPA
Tugas
mengikut nasihat
Tugas
mengikut budi bicara
Pemerintahan
tertingi angkatan tentera
Memperkenankan
rang undang-undang
Kuasa
pengampunan
Dalam
bidang eksekutif, YDPA bertindak sebagai Ketua Negara atau Ketua Persekutuan.
Perlembagaan
Persekutuan Malaysia memperuntukan kuasa tertentu kepada baginda.
Dari suduh sejarah, badan
pentadbiran bermula dengan pengenalan Sistem Ahli pada 1951. Di Malaysia, kuasa
eksekutif dijalankan secara berperingkat iaitu pentadbiran peringkat
Persekutuan, kerajaan negeri dan juga kerajaan tempatan. Peringkat-peringkat
seumpama ini dapat menjamin agihan kuasa dan pelaksana kerja yang lebih
efisien.
KABINET / JEMAAH MENTERI
Kabinet merupakan suatu bentuk kerajaan dan sistem
pemerintahan yang diamalkan pada masa ini oleh kebanyakan negara.Sistem ini
diasaskan oleh Britain.
Kerajaan berkabinet ditadbir oleh segolongan
manusia yang mendapat sokongan majoriti dalam pilihan raya dan menduduki kerusi
di Parlimen.
Apabila sesebuah parti politik berjaya dalam
satu-satu pilihan raya makaparti itu layak untuk memerintah negara kerana
rakyat telah memberi mereka mandat untuk memerintah.
KEMENTERIAN
Tugas-tugas menteri akan dilaksanakan oleh sebuah
badan dikenali sebagai kementerian.Kementerian merupakan agensi tertinggi dalam
jentera pentadbiran Persekutuan.Portfolio seorang Perdana Menteri akan
dijalankan oleh jabatan Perdana Menteri.Seorang Perdana Menteri akan dibantu
oleh Timbalan Perdana Menteri.
Peringkat Negeri
Kuasa tertinggi peringkat
negeri ialah Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri. Majlis ini merupakan badan
kepimpinan negeri yang membuat dasar dan melaksanakan pemerintahan bagi
sesebuah negeri.
Majlis Mesyuarat Kerajaan
terdiri daripada Raja, Menteri Besar dan ahli Majlis yang terdiri daripada
empat hingga sepuluh orang ahli dalam kalangan ahli Dewan Undangan.
Peringkat Daerah
Bagi negeri di Semenanjung
Malaysia, pentadbiran pada peringkat daerah diketuai Pegawai Daerah dengan
dibantu oleh beberapa orang Penolong Pegawai Daerah.
Mukim di dalam daerah pula
ditadbir oleh penghulu.
Di Sarawak struktur
pentadbiran daerah terbahagi kepada empat:
Bahagian – Ditadbir oleh
Residen
Daerah – Ditadbir oleh
Pegawai Daerah
Daerah kecil – Ditadbir oleh
Pegawai Anak Negeri
Kampung – Ditadbir oleh
Penghulu
Di Sabah terdapat dua
peringkat pentadbiran daerah :
Daerah – Ditadbir oleh
Pegawai Daerah
Kampung – Ditadbir oleh
Ketua Kampung
Badan Perundangan (Legislatif)
Tanah Melayu telah mempunyai
sistem perundangan sendiri walaupun sebelum kedatangan Barat. Dalam hal ini,
negeri di Semenanjung Tanah Melayu menggunakan Undang-undang Adat Melayu
sementara di Sabah dan Sarawak dikenali sebagai Undang-undang Adat
Bumiputera.
Pada era tradisional, ada dua
sistem adat yang diamalkan:
Adat Temenggung
Adat Pepatih
Peringkat Persekutuan
DEWAN NEGARA
Dewan Negara terdiri daripada seramai 70 orang
ahli. Dewan Negeri terbahagi kepada dua kategori berikut:-
26 ahli yang dipilih oleh Dewan Undangan Negeri sebagai mewakili 13 negeri (setiap negeri diwakili oleh dua orang ahli).
44 ahli yang dilantik oleh Seri Paduka Baginda Yang
di-Pertuan Agong atas nasihat Perdana Menteri, termasuk dua ahli dari Wilayah
Persekutuan Kuala Lumpur, dan satu ahli masing-masing dari Wilayah Persekutuan
Labuan dan Putra Jaya.
Untuk layak menjadi ahli, seseorang calon
hendaklah:-
Jawatan itu hendaklah dipegang selama satu penggal
(tiga tahun) dan boleh disambung sebanyak satu penggal lagi, sama ada dilantik
pada peringkat Persekutuan atau pemilihan pada peringkat negeri.
Kedudukan Dewan Negara tidak berubah dengan
pembubaran Parlimen. Ahli-ahli Dewan Negara dilantik atau dipilih dari kalangan
mereka yang menyumbang khidmat yang cemerlang atau telah mencapai kecemerlangan
dalam profesion masing-masing, dalam perdagangan, industri, pertanian, aktiviti
kebudayaan atau perkhidmatan sosial atau merupakan wakil kumpulan bangsa
minoriti ataupun berkebolehan menjaga kepentingan orang-orang asli.
Setiap ahli dimestikan mengangkat sumpah di hadapan
Yang di-Pertua Dewan Negara. Ahli tersebut hendaklah bersumpah atau berjanji
bahawa mereka akan taat menjalankan tugas-tugas mereka sebagai ahli Dewan
sebaik yang mungkin dan taat setia kepada Malaysia serta mematuhi, menjaga dan
mempertahan Perlembagaan.
DEWAN RAKYAT
Dewan Rakyat mempunyai
seramai 222 ahli, dan setiap ahli mewakili satu kawasan pilihan raya. Ahli-ahli
dipilih atas dasar sokongan ramai melalui pilihan raya. Setiap ahli Dewan
Rakyat memegang jawatan selama lima tahun, dan selepas itu pilihan raya yang
baru akan diadakan.
Kelayakan menjadi ahli adalah seperti berikut:-
Sebelum memegang sebarang kerusi dalam Parlimen,
setiap ahli dimestikan mengangkat sumpah di hadapan Yang di-Pertua Dewan
Rakyat. Negara.
Ahli tersebut hendaklah bersumpah atau berjanji
bahawa mereka akan taat menjalankan tugas-tugas mereka sebagai ahli Dewan
sebaik yang mungkin dan taat setia kepada Malaysia serta mematuhi, menjaga dan
mempertahankan Perlembagaan.
Peringkat
Negeri
Kuasa perundangan peringkat negeri dilaksanakan
melalui Badan Perundangan Negeri.
Badan Perundangan Negeri mengandungi
Raja/Sultan/Yang Dipertua Negeri dan Dewan Undangan Negeri.
PROSES MEMBUAT UNDANG-UNDANG DAN KEISTIMEWAAN PARLIMEN
Proses penggubalan dan
peringkat-peringkat kelulusan undang-undang yang dilalui di Parlimen boleh
difahami melalui rajah di bawah.
Parlimen mempunyai kuasa
membuat undang-undang dengan cara Dewan Negara dan Dewan Rakyat diluluskan
sesuatu rang undang-undang serta telah dipersetujui oleh YDPA.
Segala rang undang-undang
yang berkaitan dengan kewangan mesti dimulakan dalam Dewan Rakyat kerana Dewan
Rakyat berkuasa dalam hal ehwal kewangan.
Setiap rang undang-undang
yang diluluskan oleh sesebuah Majlis Parlimen akan melalui empat peringkat
sebelum diluluskan,iaitu:
Bacaan Pertama
Bacaan kedua
Perbincangan Peringkat
Jawatankuasa
Bacaan ketiga
Badan Kehakiman (Judisari)
Kuasa kehakiman bagi
badan-badan kehakiman di Malaysia diperuntukan dalam Perkara 121 Perlembagaan
Persekutuan Malaysia. Fungsi kehakiman ini dimuatkan dalam perkara 121-131.
Untuk melaksanakan tugas kehakiman di negara ini, sistem mahkamah telah
diwujudkan.
KEBEBASAN
BADAN KEHAKIMAN
Kebebasan badan kehakiman
bermaksud ia bebas daripada kawalan badan pentadbiran dan badan
perundangan.Kebebasan badan kehakiman dapat dilihat pada perkara-perkara
berikut:
Seseorang hakim ( Hakim
Mahkamah Agung/Hakim Mahkamah Tinggi) setelah dilantik tidak boleh dilucutkaan
jawatannya sebelum mencapai umur bersara, iaitu 65 tahun kecuali jika
didapati kelakuannya tidak baik atau kerana beliau sudah tidak berupaya (tubuh
badannya uzur) atau sebab-sebab lain yang boleh memberi kesan kepada ke
atas tugasnya barulah boleh dipecat.
Pemecatan ini pula
perlu disyorkan oleh sebuah tribunal (atas nasihat perdana
menteri) yang mengandungi lima atau lebih hakim yang telah bersara atau
sedang memegang jawatan dari Malaysia atau mana-mana negara Komanwel.
Saraan seorang hakim
diperuntukkan oleh Akta Parlimen dan saraan tersebut hendaklah dibayar kepada
Kumpulan Wang Yang Disatukan.
Saraan hakim dan
syarat-syarat jawatan yang lain tidak boleh diubah
.
Kelakuan hakim tidak boleh
dibincangkan dalam mana-mana Majlis Parlimen,kecuali perkara itu telah
dikemukakan oleh tidak kurang daripada satu per empat ahli Dewan Rakyat atau
Dewan Negara tersebut.
PELANTIKAN
HAKIM
Pelantikan hakim dibuat oleh
Yang di-Pertuan Agong setelah berunding dengan Majlis Raja-Raja dan mendapat
nasihat daripada Perdana Menteri .Sebelum pelantikan dibuat,Perdana Menteri juga
perlu berunding dengan Ketua Hakim Negara.
Dalam pelantikan Hakim Besar
Tanah Malaysia,beliau harus berunding dengan dua orang Hakim Besar Mahkamah
Tinggi.Manakala dalam soal pelantikan Hakim Besar Borneo, beliau perlu
berunding dengan Ketua Menteri Malaysia dan Malaysia.
Bagi pelantikan Hakim
Mahkamah Agung, beliau harus berunding dengan dua orang Hakim Besar manakala
pelantikan Hakim Mahkamah Tinggi,beliau perlu berunding dengan Hakim Besar
Mahkamah yang berkenaan sebagai tambahan kepada Ketua Hakim Negara.
Hakim Mahkamah Sesyen
dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong atas cadangan Hakim Besar.Majistret Kelas
Pertama bagi Malaysia dilantik Yang di-Pertuan Agong.Manakala,pelantikan bagi
negeri-negeri dilantik oleh Raja/Sultan/Gabenor atas cadangan Hakim Besar.
Majistret Kelas Kedua bagi
Malaysia dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong dan bagi negeri-negeri dilantik
oleh Sultan/ Raja /Gabenor tanpa Hakim Besar.
SISTEM
& CORAK KEHAKIMAN DI MALAYSIA
Sistem kehakiman di Malaysia berbentuk persekutuan.
Mahkamah di Malaysia
dibahagikan kepada dua iaitu:
DEMOKRASI BERPARLIMEN
Demokrasi ialah
suatu bentuk kerajaan di mana kuasa menggubal undang-undang dan struktur
kerajaan adalah ditentukan oleh rakyat. Dalam sistem demokrasi, undang-undang
digubal sama ada oleh rakyat atau melalui perwakilan iaitu wakil yang dipilih
oleh rakyat untuk bersuara di Dewan Rakyat dan Dewan Negara. Sebuah negara atau
kerajaan yang mengamalkan sistem demokrasi adalah dipanggil negara atau
kerajaaan yang demokratik.
Sistem Demokrasi
Berparlimen merupakan unsur yang terpenting dalam sistem pemerintahan di negara
kita. Malaysia mengamalkan Sistem Demokrasi Berparlimen di bawah pentadbiran
Raja Berperlembagaan dengan Seri Paduka Baginda Yang Di-Pertuan Agong sebagai
Ketua Negara. Perlembagaan negara telah digubal dengan mengadakan syarat-syarat
untuk pengamalan sistem ini. Salah satu syarat sistem Demokrasi Berparlimen
adalah pembahagian kuasa kepada tiga bahagian di dalam pemerintahan, iaitu
Perundangan, Kehakiman dan Pentadbiran atau Eksekutif.
CIRI-CIRI DEMOKRASI BERPARLIMEN
Negara demokrasi lahir
daripada perjuangan berasaskan kedaulatan rakyat. Umumnya terdapat dua corak
pemerintahan negara demokrasi, iaitu sistem Raja Berperlembagaan dan Sistem
Republik.
Malaysia telah memilih dan mengamalkan sistem
pemerintahan Demokrasi Berparlimen dan Raja Berperlembagaan sejak mencapai
kemerdekaan pada tahun 1957.
Demokrasi Berparlimen bermaksud rakyat melibatkan
diri dalam sistem pemerintahan negara manakala Raja-Raja Melayu menjadi lambang
taat setia rakyat.
Sistem Raja Berperlembagaan, merupakan pemerintahan
yang mengekalkan raja sebagai pemerintah tertinggi negara dan negeri yang
dibantu oleh Perdana Menteri.
Sementara sistem Republik menolak institusi beraja.
Kerajaan ini diketuai oleh presiden yang dipilih oleh rakyat melalui pilihan
raya.
Pemerintahan Malaysia telah mengamalkan
pemerintahan demokrasi berparlimen dengan raja berperlembagaan seperti yang
dinyatakan dalam perkara 44 Perlembagaan Persekutuan.
Dalam sistem ini, kuasa perundangan
Persekutuan terletak kepada Parlimen yang mengandungi Yang Di-Pertuan Agong dan
dua majlis yang dinamakan Dewan Negara dan Dewan Rakyat.
Parlimen ini juga mempunyai kedudukan
tertinggi dan merupakan badan yang mewakili rakyat untuk membuat undang-undang
dan dasar-dasar Negara.
Dalam demokrasi berparlimen, rakyat
mempunyai kuasa memilih pemimpin dan kerajaan. Wakil yang dipilih oleh rakyat
sama ada bagi kawasan Parlimen atau Dewan Undangan Negeri (DUN) akan
bertanggungjawab serta bertindak untuk memperjuangkan kepentingan rakyat yang
diwakilinya.
Amalan memilih pemimpin dan kerajaan
dalam demokrasi berparlimen ini dibuat melalui pilihanraya.
Pilihanraya merupakan salah satu saluran
penglibatan warganegara dalam membuat keputusan politik. Melalui pilihanraya
juga, rakyat diberi hak bagi memberi mandat kepada sesuatu seperti parti untuk
membentuk kerajaan.
Kuasa rakyatlah yang akan menentukan
parti yang akan memerintah negara serta membentuk corak pembangunan dan masa
depan rakyat.
PERLEMBAGAAN
Pemerintahan Malaysia bercirikan
demokrasi berparlimen dan raja berpelembagaan secara langsung menjadikan
perlembagaan sebagai undang-undang tertinggi yang menjadi asas kepada
pembentukan sesebuah kerajaan.
Perlembagaan dijadikan dokumen rasmi dan
di dalamnya terkandung segala peraturan dan prinsip sebagai panduan kerajaan
untuk melaksanakan kuasanya dan mentadbir negara.
Parti politik yang memerintah akan
mengetahui hala tuju pentadbiran negara dan hal ini menjamin kerajaan
menunaikan tanggungjawab kepada rakyat melalui peruntukan yang terkandung di
dalamnya.
Perlembagaan Malaysia diperkenalkan pada
16 September 1963 yang mengandungi 183 perkara.
Perlembagaan ini mengandungi pelbagai
peruntukan seperti Senarai Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri, Institusi
Yang di-Pertuan Agong, Parlimen, Jemaah Menteri dan Badan Kehakiman.
Memandangkan Malaysia merupakan sebuah
negara persekutuan, Perlembagaan Malaysia telah membuat pembahagian kuasa
antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri
Negeri-negeri yang bergabung dalam
persekutuan Malaysia telah diberikan hak, kuasa dan tanggungjawab seperti yang
diperuntukkan dalam Perlembagaan Negeri.
RAJA BERPELEMBAGAAN
Satu ciri unik dalam pemerintahan
Malaysia ialah institusi Raja Berperlembagaan yang bermaksud sistem
pemerintahan beraja mengikut peruntukan dalam Perlembagaan Malaysia.
Yang di-Pertuan Agong bertindak
berdasarkan Perlembagaan Malaysia dan nasihat daripada Perdana Menteri.
Semasa menjalankan tugasnya, baginda tidak boleh bertindak sendirian kecuali
dalam perkara tertentu yang memerlukan budi bicara baginda untuk membuat
keputusan.
Yang di-Pertuan Agong dipilih daripada
kalangan sembilan orang Raja Melayu daripada sembilan buah Negeri Melayu secara
bergilir-gilir.
Pemilihan Yang di-Pertuan Agong dibuat
mengikut peruntukan dalam Perlembagaan Malaysia. Jawatan Yang di-Pertuan Agong
diwujudkan sejak tahun 1957 iaitu tonggak negara dan Ketua Utama Negara yang
merupakan simbol keutuhan dan perpaduan rakyat di negara ini.
Sistem ini telah membantu memantapkan
lagi kewibawaan institusi beraja di negara kita di samping memberikan
keseimbangan kepada raja yang menaungi rakyat serta rakyat yang dinaungi oleh
raja.
MAKSUD PILIHAN RAYA
Pilihan raya adalah satu mekanisma untuk memberi peluang kepada rakyat melaksanakan hak demokratiknya untuk menentukan penubuhan kerajaan baik di peringkat persekutuan ataupun negeri . Pilihan raya adalah satu proses untuk memilih wakil rakyat . Pemilihan ini seharusnya dilakukan secara sulit dan ketulusan pengudian. Pengiraan undi dilaksanakan secara terbuka .
FUNGSI PILIHAN RAYA
|